Şarapsa Han

Antalya Alanya yolunda Alanya’ya 15 Kilometre mesafede küçük bir tepe üzerinde bulunmaktadır. Bu han da kitabesine göre II. Gıyaseddin Keyhüsrev’in ikinci saltanat zamanın da (1236 – 1246) yapılmıştır.

Boyuna uzanan 10 bölümden meydana gelmiş olan Şarapsa Han alışılagelmiş olan han planlarından ayrı bir özellik gösterir. Dıştan uzun cephelerde 11 er, dar cephelerde 3 er payanda ile takviye edilmiş olan hanın beden duvarları giriş cephesinde kesme taştan yapılmış olmasına mukabil diğer cephelerde yontma taştandır. Tonoz kenarları üzerinde kale burçlarında olduğu gibi dendanlarla nihayetlenen duvarların köşeleri kare payandalı, dar kenarlar ortasında ise üçgen payandalı olup diğer iki kenardakilerin hepsi dikdörtgen payandalarla takviye edilmiştir. Doğu uçtaki birinci bölüm hanın diğer bölümlerinden ayrılmış, han zemininden daha yüksek olarak yapılmıştır. İki payanda arasında 3 basamak merdivenle çıkılan giriş kapısı, tamamen kesme taştan 3 dilimli bir kemerin teşkil ettiği niş içine alınmış olup yay kemerlidir. Kapı kemeri üzerindeki geçmeli bir silmeyi takiben niş kemerinin üst dilimi içine küçük bir kitabe yerleştirilmiştir. Mescit veya bey odası olarak ayrılmış oları bu bölümün üst örtüsü hanın diğer bölümlerinde olduğu gibi beşik tonozdur. Doğu duvarındaki üçgen payandalarının iki yanında iki mazgal penceresinden ışık alan mekanın Güney duvarında bir de küçük mihrabı bulunmaktadır.

Han olarak ayrılmış olan esas büyük kısmın Kuzeydeki girişinin iki yanında beşer payanda bulunmakta ve tam ortada hanın büyük kapısı yer almaktadır. Beden duvarlarından iki yanındaki takviye payandaları hizasınca ileri doğru çıkıntı yapan kenarları pahlı profiller ve hafif sivri bir kemer büyük portal nişini meydana getirmektedir.

Basık yay kemerli giriş kapısı üzerinde önce iki köşede yapılmış radyal kemerle niş daraltılmış daha sonra merkezden kenara doğru genişleyen meyilli ve radyal şeklindeki niş kemeri içine konik bir şekil verilmiştir. Bu kısımda köşelerdeki iki küçük radyalvari nişin arasında 4 satır halinde yazılmış kitabesi konmuştur.

Giriş kısmından itibaren solda ve sağda içten 4 sivri kemerle takviye yapılmış olan üst örtüyü boydan boya uzanan büyük bir tonoz teşkil etmektedir. Her bölümün gerek Kuzey ve gerekse Güney duvarlarında bulunan, tonoz altında açılmış birer mazgal pencere ile hanın içi aydınlanmaktadır.

Hım kapısı üzerindeki kitabenin Türkçesi :

1 – 2 – 3 – En ,büyük sultan, Sultanların Sultanı, alemde Allahın gölgesi,
4 – Gıyas üd-dünya ved-din Abü al-fath Keyhüsrev Bin Keykubat.
5 inci satır yoktur.

İzahat : Han II. Keyhüsrev zamanında yapıldığına göre inşa tarihi 1236 – 1246 arasıdır.

Mescit kapısındaki kitabenin Türkçesi : – Muhakkaktır ki

2 – Allah’ın mescitlerini yaptıranlar

3 – Allah’a Ahiret günüme inanlar (Kuran’ın 18. ayeti ve IX. suresi)

 

Türkiyede Vakıf Eserler ve Abideler

Şarapsa HanMurat KAYA