Persepolis

Persepolis , Eski Pers dilinde Parsa, modern dilde Taht- ı Cemşid (Farsça: “Cemşid Tahtı,” Cemşid Pers mitolojisinde bir karakter), Achaemenian hanedanının başkenti, Şiraz’ın yaklaşık 50 km kuzeydoğusunda güneybatı İran’da kuruludur. Bu alan Pulvar (Sivand) ve Kor nehirlerinin birleştiği yerdedir. 1979’dan bu yana  UNESCO Dünya Mirası listesindedir.

Saha, doğu tarafı Kūh-e Raḥmat’a (“Merhamet Dağı”) bitişik geniş bir terasla sınırlanmıştır. Diğer üç kenar, zeminin eğimi (4 ila 12 metre) arasında değişen yükseklikte bir istinat duvarıyla çevrilir. Batı tarafında, 111 adet kısa taş basamaktan oluşan karşılıklı çok güzel bir çift merdivenle çıkılmaktadır. Terasta, genellikle mermer benzeri koyu renkli taşla yapılmış çok sayıda devasa yapının kalıntıları bulunmaktadır.

1933’te, Dariusun Odeonu adı verilen yapının kazısında , üç çeşit çivi yazısı (Eski Pers , Elamite ve Babil) yazılı iki set altın ve gümüş tabak bulunmuştur.

Darius I, Xerxes I ve Artaxerxes III’ün taştan kesilmiş birtakım yazıtları, çeşitli yapılara atfedilen monarşiye işaret etmektedir. Bunların en eskisi üzerinde güney istinat duvarı üzerinde Darius’un halkı için ünlü duası  yazılıdır: “Tanrım bu ülkeyi düşman, kıtlık ve sahtekarlıktan koru.”  Pers, Medyan ve Elamit görevlilerinin sayısız kabartması ve selvi ağaçları  ile ayrılmış 23 sahne vardır. Bu sahnelerde İmparatorluğun uzak bölgelerinden gelen temsilcileri bir Pers veya Med eşliğinde Nevruz bayramında krala yörelerinden getirdikleri hediyeleri sunmaktadırlar.

Arkeologlara göre Persepolis Cyrus II nin gömülü olduğu Pasargade yerine,  Darius I tarafından Persepolis başkent yapılmıştır. Ancak uzak ve dağlık bir bölgede inşa edilen Persepolis, sadece ilkbaharda ziyaret edilen elverişsiz bir kraliyet ikametgahıydı. Bu yüzden Yunanlıların Persepolis’le tanışmamışlardır. Ancak Büyük İskender’in Asya İstilası (MÖ 330) sırasında ve Darius III döneminde şehir talan edildi ve saray yakıldı.

MÖ 316 dan sonra Persepolis Pers Makedon İmparatorluğunun bir eyaletinin başkenti olarak yaşamına devam etti.

Kent, Seleukos krallığı altında ve yavaş yavaş harabeye dönüştü.

 

PersepolisMurat KAYA