Kuruçeşme Han

Han, Konya-Beyşehir yolu üzerindedir. Konya’ya yaklaşık olarak 25 kilometre uzaklıktadır. Bu yol üzerinde önceki kervansaray Altınapa; sonraki han ise Kızılören hanıdır. Yapı inşa edildiği bölgede hafifçe yüksek bir tepenin kuzey yamacı üzerine kurulmuştur. Güney bölümü yüksek, kuzey kısmı ise daha alçakta kalır.
Yapının inşa edildiği bölgeye verilen isim Hanönü’dür. Bu sebeple yapı Osmanlı arşivlerinde Hanönü Hanı olarak adlandırılır. Yapı kitabesine göre 1207 yılında 1. Gıyaseddin Keyhüsrev’in hükümdarlık yıllarında inşa edildi. Kitabenin tarih bölümünde bazı rakamlar da okunamamış, ancak Keyhüsrev’in ve güzergah üzerindeki diğer hanların yapım tarihleri dikkate alınarak, yapının 1210 yılından önceki bir tarihte inşa edilmiş olabileceği hesaplanmıştı. Hanın inşasında yoğun bir devşirme malzeme kullanımı söz konusudur. Özellikle Bizans dönemine ait bir yapıdan söküldüğü anlaşılan malzemeler hanın hemen her yerinde görülür. Plan olarak servis (açık) bölümü ile barınak (kapalı) kısmından oluşur. Kapalı bölüm olan barınak kısmı ile servis (açık) bölümü ölçü olarak birbirine eş büyüklüktedir. Kapalı bölüm, ikişer ayak sırasıyla üç sahınlı olarak düzenlenmiştir. Ortadaki sahın daha geniş ve yüksektir. Sahınların üzeri doğu-batı yönünde uzanan sivri beşik tonozlarla örtülmüştür. Her bir ayak sırasında beşer kare ayak yer alır. Bu haliyle barınak bölümü, Kızılören Hanı’yla benzerlikler gösterir.
Avluya girişi sağlayan taçkapı, sivri kemerli derin olamayan bir niş şeklindedir. Kapıdan geçildikten sonra üzeri sivri beşik tonozla örtülü eyvan şeklinde bir koridor avluya doğru yönelir. Koridora kuzey ve güneyden birer kapıyla iki mekan açılır. Bunlardan güneyde olanı mescit diğeri ise hancının odası olmalıdır. Mescidin, doğuya bakan küçük bir mazgal penceresi de vardır.
Avlu, kuzey ve güney yüzlerde beş kemerli ve dört ayaklı bir revaka sahiptir. Avlunun doğu yüzünde, en dıştaki taçkapıya benzer bir kapıyla barınak kısmı olan kapalı bölüme geçilir. Taçkapı, sivri kemerli bir niş şeklinde düzenlenmiştir.
Son yıllarda yapılan kazı çalışmaları sırasında seki üzerinde ve hanın çeşitli yerlerinde tandırlar ortaya çıkarıldı. Orta sahında ayaklar üzerindeki küçük konsollar dikkati çeker. Bunlar, aydınlatma elamanları olan kandilleri taşımak amacıyla yerleştirilmiş olmalıdır. Yapıda ciddi sayılabilecek bir süsleme elemanı görülmez.

Kuruçeşme HanMurat KAYA