Eyüp Camii

Fatih Sultan Mehmed’in İstanbul’un fethi sırasında etrafında ayrıca bir ilim kafilesi le mazanneden de bazı zevat bulunuyordu. İşte bunlardan Şeyh Akşemsüttin de muhasara esnasında bulunmuş ve hatta düşmanın durumu üzerine Fatih’e bir mektup da yazmıştı. Bu zat fetihten sonra Muaviye zamanında İstanbul muhasarasına iştirak etmiş olan Eyub-ül Ensari’nin kabrini keşfetmesi üzerine Hükümdar burada bir türbe ve cami yaptırılması emrini vermiştir. Mevcut kaynaklara nazaran cami (863) 1458 senesinde yapılmıştır.

Kitabesi:

Çün sekizyüz altmış üç salinde bu
Camii Sultan Mehmet yaptı nev
Kane haza misle cennati’n-naim
Mecma ün lillahi min kavmi’t-tekav

Bundan sonra Murat III. zamanı tevsi edilmiş ve 1724’te mahya kurulabilmek üzere minareleri yükseltilmiştir. Fakat Selim III. zamanı harabiyeti dolayısile (1213) 1798’de minarelerden maadası yıkılarak ve hatta temellerin altı arşın derinliğine inilerek Hüseyin Efendi nezaretile şimdiki cami yapılmıştır ki kapı kitabesine nazaran (1215) 1800’de ikmal edildiği anlaşılmaktadır. Bugünkü camiin planı (Res. 29) dikdörtgen olup mihrabı çıkıntılıdır. Merkez kubbe altı sütun ve iki fil ayağına müstenit kemerlere oturtulmuş olup etrafında 8 yarım kubbe bulunmaktadır. Köşelerdeki kubbelerle beraber mahfelleri örtmektedir. Camiin iç avlusu 12 sütuna müstenit 13 kubbelidir. Evvelce bunun merkezinde Sinanpaşa kasrı bulunmakta imiş. Camiin Haliç tarafındaki minaresine Yıldırım düştüğünden, 1822 Mahmut II. zamanı ihya edilmiştir. Camiin dış avlusunun caddeye nazır iki kapısı vardır. Birinci kapı yanından Hünkar mahfeline giden rampa ve asma bir kat olup bunun altına da birtakım odalar sıkıştırılmıştır. Avlunun ortasında şadırvan ve arka tarafında türbeler, yüzlerce lahitler ve mezarlar vardır. Bu avludaki binlerce güvercin ve aralarındaki leylekler
ayrı bir hava ve muhit yaratmaktadır.

Camiin, Fatih devri şekli hakkında Ekrem Hakkı Ayverdi’nin yaptığı tetkiklere nazaran mihrap yine çıkıntılı olup ortada merkezi bir kubbe ve iki yanda iki yarım kubbenin bulunduğu beliriyor. 16 hücreli medresesinden eser kalmamıştır. İmareti tamire muhtaçtır. Hamamı bazı tadiller görmüştür.

İstanbul Camileri – Tahsin Öz

Eyüp CamiiMurat KAYA
  • 0
  • 1.4 K