Çayhan

Haritada Göster

Taş medresenin doğu cephesi karşısında bulunan Taş Han veya diğer adıyla Ebul Mücahit Yusuf Hanı, kitabesine göre III. Gıyaseddin Keyhüsrev zamanında, Ebul Mücahit Yusuf Bin Yakut tarafından Taş Medresenin mimarı Oğul Bey Bin Muhammed’e yaptırılmıştır. 677 H (1278)

Önünde büyük bir avlusu olan hanın, avlu duvarları yıkılarak tamamen ortadan kalkmıştır. Sadece Kapalı kısmı ayakta duran hanın planı, tanı bir kare teşkil etmekte ve dış kenarlar, uçları sivri, köprü mahmuzu şeklindeki üçgen payandalarla takviye edilerek girintili çıkıntılı bir durum almıştır.

İç mekanın plan taksimatı; boyuna simetrik olarak meydana getirilen neflerden müteşekkildir. Esas taksimat ise mekanın tam ortasında dört büyük ve kuvvetli ayağın taşıdığı üzeri kubbeli orta bölüm, ile her kenarı boyunca beden duvarlarına kadar uzanan tonozlar ile haçvari bir durum meydana gelmektedir. Aslında dört sıra paye dizisi ile boyuna beş bölüme ayrılmış olan hanın, orta eksende, bunları dikey olarak kesen büyük tonozların teşkil ettiği haçın kollarında ve kubbeli kısının dört yanında ikişer taneden sekiz bölüm meydana gelmektedir. Diğer yandan köşelerde ise yanyana ve uzunlamasına ikişer adet tonozlu bölüm bulunmaktadır. Böylece orta aksların yanlarında kalan kısımlarda tonozlu sekiz bölüm ile hanın planı tamamlanmaktadır.

Sadece portalı kesme taştan yapılmış olan hanın diğer tarafları moloz taştandır. Portal, içeri doğru daralan profiller ortasında üzeri radyalvari konulmuş taşlardan bir yarım kubbe ile nihayetlenmektedir. Dikdörtgen büyük nişin yan kenarlarının üzeri istiridye şeklindeki küçük nişlerle süslenmiştir. İç yüzeyde kalın kapı söveleri üzerinde üzengili yay kemerli kapı bulunmaktadır. Kapı kemerinin köşe dolguları yukarıda niş üzerini örten radyal kubbenin taş firizi arasında üçgen şekillerle doldurulmuş ve köşelerdeki bu üçgenlerin üstleri geometrik bölümlere ayrılmıştır. Kapı kemerinin kilit taşı üzerinde küçük bir daire içinde Taş Medresede olduğu gibi stilize edilmiş bir arslan veya pars figürü işlenmiştir. Portalin en üstünde mermer üzerine yazılmış kitabesi bulunmaktadır.

İç mekanda kesme taştan yapılmış paye ve bu payeleri birleştiren kemerler üzerinde üst örtüyü teşkil eden tonozlar moloz taştandır. Hanın sadece ortadaki kubbeli kısmında tuğla kullanılmış olup, kalıntılarından kubbe intikalinin Türk üçgenleri ile olduğu anlaşılmaktadır. Orta kısmın üzerini kapayan kubbenin birde ahşap feneri bulunmaktadır. Üzeri toprak dam ile örtülü olan hanın bütün duvarları bir kale sağlamlığı ile yapılmıştır.

TAŞ HAN KİTABESi

Emere .. hazal Han fi eyyami’s-Sultani’l-azam
Gıyasü’I-Dünya ve’d-Din Keyhüsrev bin Kılıç Arslan Halleda’l-llahu ‘izzetehu ve

Devletehu el-Abdü’z.za’if Yusuf bin Ya’kub yağfuru’l-llahu zunubeha IT tarih sene seb’a ve sebine ve sitte mi’e (Sene 667)

Türkiyede Vakıf Eserleri

ÇayhanMurat KAYA