BAALBEK

Baalbek, Yunanca Heliopolis, ayrıca Doğu Lübnan’daki antik bir Roma kasabasının kalıntılarını kapsayan büyük arkeolojik kompleks olan Güneş Şehri olarak da adlandırılır. Geniş Bekaa Vadisi bölgesinde, Beyrut’un yaklaşık 80 km doğu-kuzeydoğusunda, yaklaşık 1,130 metre yükseklikte yer almaktadır. Kompleks, 1984 te UNESCO  tarafından Dünya Mirası olarak belirlendi.

Greklerin Suriye’yi fethinden önce (MÖ 332) Baalbek hakkında hiçbir şey bilinmiyor.  200 yılında Seleukos’lu  III Antiochus (Büyük) tarafından fethedildi ve bu hanedanlığın çöküşüne( MÖ 64 ) kadar Seleukos mülkü olarak kaldı, sonra Roma kontrolü altına girdi. Birkaç on yıl sonra bir Roma kolonisi haline geldi ve bir lejyon tarafından idare edildi. daha sonraki Dönemlerde Baalbek Bizans’ın eline geçti ve sonra Arap egemenliğine girdi (637). O zamandan 20. yüzyıla kadar Suriye’nin çeşitli Müslüman yöneticileri tarafından idare edildi. Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra Fransızlar tarafından Lübnan’a dahil edildi.

Avrupa’nın dikkati ilk olarak 16. yüzyılda Baalbek’teki harabelere yöneldi. Antik yerleşim yerinin çoğu depremle tahrip olmuştu, ancak Osmanlı döneminde 1898-1903’te bir Alman keşif grubu iki büyük Roma tapınağını kazdı ve kalıntıları yeniden inşa etmeye başladı. Bu dönemde İmparator Wilhelm II ve Kraliçe Augustina Sultan Abdülhamid’in konuğu olarak Baalbek’i ziyaret etti. Fransız mandası altında ve daha sonra Lübnan hükümeti tarafından kapsamlı temizlik ve onarımlar yapıldı. Ancak 1970’lerin ortalarında, Bekaa Vadisi, Lübnan’daki Filistin, Hizbullah ve Suriye güçlerinin kalesi haline geldiğinden  kalıntılar yeterince korunamadı. Koruma, Lübnan’daki iç savaşın sona ermesinin ardından 1990’larda yeniden başladı ve turizmin yeniden canlanmasına katkıda bulundu.

Sitedeki ana yapılardan biri, Jüpiter Tapınağı’dır. Ayakta kalan bölümü azdır. Altıgen bir ön avluya ve ardından 104,5 metre uzunluğunda ve 103 metre genişliğinde dikdörtgen bir ana avluya açılan bir giriş yolu ile girilen devasa bir binaydı. Avlu, özenle dekore edilmiş yarım daire sıralar ile çevriliydi ve 84 granit sütunu Yukarı Mısır’daki Aswan’dan getirilen bir portikoya açılıyordu. Avlunun batı ucundaki yüksek bir terasta, her biri 19 metre yüksekliğinde ve 2,3 metre çapında 54 sütunlu bir Korinth binası dikili idi. Tapınak üç tanrıya adanmıştı: Suriye gök gürültüsü tanrısı Hadad (Jüpiter), Suriyeli doğa tanrıçası Atargatis (Venüs) ve genç bir tanrı, Yunanlılar tarafından çoban Hermes yada Romalılar tarafından Merkür ile eş tutulmaktaydı.

İkinci ana yapı Bacchus Tapınağı olup  Korint tarzındadır. 42 sütun içeren onun çevresel kolonları vardır. Sembolik dekorasyonu, büyük tapınakla aynı tanrılara adandığını gösteriyor, ancak iç mekandaki basit sembollerin yaygınlığı,  kurtuluşa yönelik bir gizemli dinin uygulanışını gösteriyor. Diğer kalıntılar arasında yuvarlak bir Venüs Tapınağı, şehir duvarlarının kalıntıları, Hermes’e adanmış bir tapınağın izleri, devşirme malzemelerle yapılan yıkık bir cami ve geniş Arap surları yer alıyor.

Harabelere bitişik olan modern Baalbek kasabası, Bekaa’nın şehir merkezidir. Turizm ekonominin önemli bir bileşenidir. Jüpiter Tapınağı’nın avlusunun altındaki tünellerde 1998 de açılan bir müze vardır. Tapınak kompleksinde her yıl yaz aylarında müzikal ve dramatik sanatların yer aldığı  Baalbek Uluslararası Festivali düzenlenir. Baalbek, bölgenin en verimli tarım bölgelerinden birinde yer almaktadır. Nüfusu yaklaşık 30 bin’dir.

BAALBEKMurat KAYA